Divan Renée Scheltema 25 juli 2024
Onze aarde: graaien of aaien?
Óverconsumeren en het onbewuste
Welkom Renée Scheltema, bekende vd Kring, criminoloog, filmer, documentairemaker, kunstenaar, NormalisOver.
Het is de mens eigen naar vooruitgang en welvaart te streven en de aarde op vele manieren te verfraaien.
We zetten er de mooiste dingen op, daar is de mens in geslaagd.
Tegelijkertijd zien we hoe de mens roekeloos en grenzeloos hebzuchtig onze aarde gebruikt: natuurlijke hulpbronnen zoals zeeën en rivieren, de bodem en de lucht, inclusief alles daarin en daarop worden leeg gegraaid.
Bovendien stouwt de mens zich vol, met te veel geld, te veel eten, te veel spullen, onverzadigbaar en veel meer dan hij nodig heeft.
Door de productie en de afbraak van al die spullen wordt de bodem verontreinigd, ademen wij fijnstof in en bedreigen wij onze eigen gezondheid en die van ons nageslacht.
Sinds 1970 toen milieuorganisaties aan de bel trokken over gif in de bodem werden we ons ervan bewust dat we het normaal zijn gaan vinden dat een schoon milieu ondergeschikt gemaakt mocht worden aan het steeds meer verhogen van de welvaart, we schoven de schade onder het tapijt.
Nu, 50 jaar later maken vele milieu-en klimaatdeskundigen de balans op van de footprint die de mens nu al op de aarde heeft achtergelaten en die footprint baart hen zorgen.
Ook de GGZ blijft niet achter, daarom deze Divan.
Ik heb mij verdiept in het onderwerp van deze Divan, wel wat hap snap, ook voor mij nog best nieuw allemaal.
Klimaatpsychologen constateren dat de verslechtering van het klimaat en het milieu nu al een negatieve invloed heeft op de mentale gezondheid, vooral bij jongeren.
Zij hebben meer last van angststoornissen, hun toekomstperspectief zit vol somberheid, hun motivatie om zich nu in te spannen en ontberingen te doorstaan voor later, is verzwakt.
Directe slachtoffers van milieuschandalen, ervaren meer psychisch lijden naarmate de milieuschade met medeweten van economisch belanghebbenden is veroorzaakt.
Het opzettelijk misleid zijn blijkt moeilijk te verwerken en is te vergelijken met oorlogs-en geweldsmisdaden.
Maar er zijn ook kleinschalige, goede berichten: wist u dat partners die samen shoppen, minder overbodige spullen kopen dan als ze alleen winkelen?
Kennelijk geeft het samen winkelen al zoveel endorfine en dopamine dat overbodige impulsaankopen achterwege gelaten kunnen worden.
En, milieubewuste partners winkelen helemaal graag samen, ze vertelden mij dat ze steun aan elkaar hebben om geen overbodige dingen te kopen, terwijl ze daar heus wel eens zin in hebben, het voelt echt goed om iets te laten.
En nog een leuke: wist u dat kinderen in gezinnen die consequent milieubewust leven en daardoor best dagelijkse hindernissen ervaren minder zeuren over de aanschaf van bijvoorbeeld fatbikes of merkkleding.
Maar nog belangrijker, dat blijkt, dat deze ouders en kinderen over zaken als huiswerk, uitgaan en online-begrenzing zonder al te veel strijd goede afspraken met elkaar kunnen maken.
Ook zijn ze meer buiten, ze gamen minder en hebben minder last van overgewicht.
Zouden ze al door op jonge leeftijd milieubewust te leven stop tegen zichzelf kunnen roepen?
Dat is dan een mooie bijvangst.
En weer in breder verband: psychologische denktanks buigen zich over methoden die kunnen bijdragen aan het motiveren om meer milieubewust te leven.
Universiteiten en Hogescholen geven mastersopleidingen over klimaatverandering.
Psychotherapeuten zetten de schoonheid van de natuur in bij de behandeling van psychische klachten.
De natuur biedt troost voor ongelukkige gevoelens, en geeft rust in ons opgefokte bestaan.
Je kan zeggen, veel duurzamer dan comfortfood en troostaankopen.
Als je dat voelt, dan geef je de natuur ook iets terug, niet graaien maar aaien.
Met nieuwe, pseudo diagnostische termen, zoals eco-anxiety, klimaatstress, klimaatfobie, en klimaatrouw raken we steeds meer vertrouwd.
De eerste cliënt met klimaatangst kwam enkele jaren geleden in mijn praktijk.
Ze was 9 jaar en leed aan nachtmerries over smeltende ijskappen en terugkomende ijstijden waardoor zij doodging.
Waarom doen we dat eigenlijk, dat óver- produceren en óver-consumeren.
Wat drijft ons daartoe?
En is dit nou allemaal slechtigheid?
Daarom geef ik tot slot een uitsmijter in de geest van de Divan.
Ik ga de diepte in door de kern te noemen van ons gedrag, dat volgens Sigmund Freud niet een en al slechtigheid is, in tegendeel, ons gedrag wordt grotendeels door ons onbewuste aangestuurd.
Waar wij ons niet van bewust zijn, is dat wij eigenlijk altijd onbewust bezig zijn met het ontkennen van de dood. Het verschuiven naar de maakbaarheid helpt ons die verdringing in stand te houden.
Het altijd maar bezig zijn met de maakbaarheid van ons bestaan is dus een onbewuste poging de meest ongemakkelijke waarheid van ons bestaan, nl. de onafwendbaarheid van onze sterfelijkheid, te verdringen.
Een doordenkertje, misschien kan je er wat mee tijdens het shoppen.
Renée kan ons zeker vertellen hoe wij onze gezonde drang naar welvaart op een milieuveilige manier kunnen uitvoeren.
Zij gaat ons vast motiveren!
